Hizmetlerimiz

SONDA NEDİR? (İdrar Sondası Nedir?)

Sonda takma, çeşitli nedenlerle tuvalet ihtiyacını karşılayamayan insanların idrar tahliyesini gerçekleştirebilmeleri amacıyla kullanılan bir uygulamadır. Bir de beslenmek için burun kanalıyla takılan sondalar vardır ki bunlara da nazogastrik sonda adı verilmektedir.

Sondanın kullanılması gerektiğine veya kullanılmasının uygun olup olmadığına bir doktor tarafından karar verilir. Uygulanacak olması halinde de, idrar sondası takma işlemi yine bir doktor veya hemşire tarafından yapılmalıdır.

Hangi durumlarda idrar sondası takma işlemi uygulanır?

  • Hastaların idrar yolları sistemiyle ilgili sorunlardan dolayı idrar yaparken zorlanmaları veya hiç
  • Yaşamsal fonksiyonlarını yerine getiremeyen yatalak olarak adlandırdığımız hastalar için,
  • Ameliyat olmuş, hareket edemeyen veya etmesi sakıncalı bulunan hastalar için,
  • Hastayla ilgili bir araştırma söz konusu olduğunda idrar örneği almak için veya mesane içi görüntüleme yapılabilmesi için,
  • Akıl sağlığı yerinde olmadığı için tuvalet ihtiyacı olup olmadığını tayin edemeyen hastalar için doktorlar sonda takma uygulamasını yapabilmektedirler.

İdrar Sondası takma işlemiyle idrar nakli nasıl olur?

Sonda takma, mesaneden idrar tahliyesi yapılmasına yardımcı olan bir düzenektir. Düzenekteki boru mesaneye takılmak suretiyle, mesanedeki idrar, sondanın diğer ucunda takılı olan idrar torbasına nakil olur. İdrar torbası da kontrollü bir şekilde boşaltılır. Sonda takma işlemi ortalama 10 dakika süren bir işlem olup, hastanın durumuna ve talebine göre lokal anesteziyle veya normal yapılabilir.

 

 

 

Erkeklere sonda nasıl takılır?

  • Öncelikle hasta veya hastayı temsil eden yakınları, yapılacak işlemler ve sonrasındaki süreçle ilgili bilgilendirilip onayları alınır,
  • Hasta uygun pozisyonda yatırılır,
  • Sağlık görevlisi gerekli dezenfeksiyon işlemlerini yapar ve eldivenini takar,
  • Sterilize edilen sondanın, mesaneye kolay ulaşabilsin diye ele bir miktar kayganlaştırıcı jel sürülerek kaygan olması sağlanır,
  • İdrar kanalından giriş yapılarak itilir, mesaneye ulaşması sağlanır, ulaştığında idrar aktığı görülür ve sonda takma işlemi gerçekleşmiş olur.

Kadınlara İdrar sondası nasıl takılır?

 

  • Öncelikle hasta veya hastayı temsil eden yakınları, yapılacak işlemler ve sonrasındaki süreçle ilgili bilgilendirilip onayları alınır,
  • Hasta uygun pozisyonda yatırılır,
  • Sağlık görevlisi gerekli dezenfeksiyon işlemlerini yapar ve eldivenini takar,
  • Sterilize edilen sondanın, mesaneye kolay ulaşabilsin diye ele bir miktar kayganlaştırıcı jel sürülerek kaygan olması sağlanır,
  • Klitoris bölgesinin altından giriş yapılarak itilir, mesaneye ulaşması sağlanır, ulaştığında idrar aktığı görülür ve sonda takma işlemi gerçekleşmiş olur.

Kadına sonda takılması işleminin uzman ve deneyimli kişilerce yapılması önemlidir.

Kadına takılan sonda nasıl çıkarılır?

Sondanın çıkarılabilmesi için mesane içinde bulunan balonların söndürülmesi gerektiğinden su şırıngaları yardımıyla balonların sönmesi sağlanır. Sonrasında Sonda hortumu çekilerek çıkarılır.

Erkeklerde de sonda çıkarma süreci kadınlarla aynıdır.

Başlıca İdrar Sondası çeşitleri nelerdir?

Hastanede kullanılmaya uygun sondalar: Uzun süre sonda kullanacağı öngörülen hastalar için kullanılması uygun görülen ve kullanılan sondalardır. Genellikle uzun süre hastanede yatış yapacak ve tuvalet ihtiyacını karşılayamayan hastalarla felçli hastalar için kullanılmaktadır. İdrar, sonda aracılığıyla tüpe aktarılır ve tüp değiştirilir. Bu bağlamda pratik bir kullanımı olduğu söylenilebilir.

Tek kullanımlık sondalar: Kişinin kendi kendine takması suretiyle ve acil durumlarda kullanılır. Uzun süre tuvalet bulunmayan bir ortamda bulunan kişiler için uygun bir yöntemdir.

Nazogastrik sonda: Bu sonda takma türü tahliye için değil, vücuda sıvı nakli için kullanılır. Beslenme sondası da diyebiliriz. Burundan uygulanır. Genelde entübe edilen hastalar için kullanılan bir yöntemdir. Burun bölgesinden giriş yapılır. Silikonlu ve silikonsuz tüpler kullanılır. Silikonlu tüpler 2 ay, silikonsuz tüpler 15 günde bir düzenli olarak değiştirilmelidir.

Prezervatif sonda: Şekil olarak prezervatif ile aynıdır. İlgili bölgeyi tam olarak sardığı için uzun süreli kullanıma uygundur.

Foley sonda: Tek kullanımlıktır ve yapısı silikondur.

Nelaton sonda: Hastaya test yapılacağı veya hastadan örnek alınacağı zaman anlık kullanılan sondalardır.

İdrar Sondası kullanmak riskli midir?

İdrar sondası takma işlemi uzun yıllardır yaygın kullanılan bir yöntemdir. Ve ciddi riskleri olan bir işlem değildir. Fakat işlem doğru kişiler tarafından yapılmazsa bazı riskler doğurur. Bu riskler;

  • Hastanın enfeksiyon kapması,
  • İdrar yolları enfeksiyonu ve idrar yolu tahribatı
  • Mesanede tahribat ve hatta delinme,
  • Mesane taşı oluşumu ve mesane fonksiyon kaybı.

İdrar sondası takılma işlemi acı veren bir işlem midir?

Takılma işlemi, uzman kişilerce ve doğru yöntemle yapılıyorsa işlem sırasında hasta acı veya sızı hissetmez. Bu nedenle anestezi işlemi yapılmadan takılabilir fakat hasta psikolojik olarak hazır hale gelemiyorsa veya doktorun gerekli gördüğü koşullarda lokal anesteziye başvurulabilir. İdrar Sondası, takılı kaldığı sürece hasta buna bağlı olarak herhangi bir ağrı veya sızı hissetmez.

İdrar sondası kaç gün takılı kalabilir?

Sondanın takılı kalma süresi öncelikli olarak hastanın durumuyla ilgilidir. Doktorlar tarafından çok uzun süre sonda kullanması öngörülen hastaların sondalarının 21 günde bir değişmesi gerektiği tavsiye edilir. Daha uzun süre kalması hijyen açısından sorun olabileceği için bu da başka hastalıklara yol açabilir. Daha kısa aralıklarla değiştirilmesi ise mesaneye veya idrar yoluna zarar verebilir. Uzun süre sonda kullanımı zararları, süreç dikkatli ve titiz yönetilirse minimize edilir.

Bebeklerde ve çocuklarda sonda kullanımı nasıl olmalıdır?

Bebeklerde ve çocuklarda kullanılması gerektiğinde milimetrik sondalar kullanılır. Milimetrik sondaların iki yollu ve üç yollu olmak üzere iki çeşidi vardır.

İki yollu milimetrik idrar sondası : Bir ucu idrar tahliyesi için kullanılıp, diğer ucu mesane içinde şişirilmiş olan balonun doldurulmasında kullanılır.

Üç yollu milimetrik idrar sondası : İrigasyon sıvısının vücuda nakli için kullanılır.

Bebeklerde veya idrar kontrolünü yapamayan çocuklarda sonda kullanımı genelde idrar elde etmek için kullanılır. Bazı özel hastalıklar şüphesi sebebiyle tanının doğrulanması için de kullanılabilir. Dışarıdan mikrop bulaşma ihtimali çok azdır. Uzman ve deneyimli kişilerce uygulanması çok önemlidir.

Sonda takılan hasta yakınlarının dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?

Belirttiğimiz gibi, sonda takma işlemi uzun yıllardır hayatımızda var olan, hastalara ve yakınlarına son derece kolaylık sağlayan tıbbi bir uygulamadır. Yıllar geçtikçe gelişen teknoloji ve yeniliklere bağlı olarak sonda takma uygulamasında ve sonda çeşitlerinde de yenilikler, değişimler, gelişimler yaşanmaktadır. Gerek kullanılan malzemelerin kalitesinin artırılması, gerek uygulamada yaşanan kolaylıklar hem yaşanan zorlukların azalmasını sağlıyor, hem de sağlıkla ilgili muhtemel risklerin minimize edilmesini sağlıyor. Ayrıca sağlık sektöründe hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik yapılan uygulamalar da hastalar ve yakınları için son derece kolaylık sağlıyor. Bu kapsamda sağlık kurum ve kuruluşları evde sağlık hizmeti adı altında ihtiyacı olan ve müdahalesi mümkün olan hastalara kendi evlerinde tıbbi müdahale yapıyor. Böylece hastalar hem yorulmuyor, hem enfeksiyon riskinden korunuyor, psikolojik olarak daha az yıpranıyor hem de işlem sonrası evlerinde alıştıkları düzende hayatlarına devam etme imkanı sağlanıyor. Sonda takma, sonda çıkarılması, tıkanan sondaya müdahale edilmesi veya sondayla ilgili olası başka sorunlar da evde sağlık hizmeti kapsamında olup sağlık çalışanlarından evde destek alınabiliyor.

Sağlık çalışanları tarafından sonda takma işlemi yapıldıktan sonra, hasta yakınları hijyen ve takip konusunda çok dikkatli olmalıdırlar. Çünkü sonda tıkanması, enfeksiyon kapılması, idrar torbasının dolması ve fark edilmemesi, idrar yolunda kanama, akıntı gelmesi, sondadan idrar kaçması gibi olumsuzluklar olması halinde ivedi bir şekilde müdahale edilmesi gerekir. Özellikle mesane içerisindeki oluşumlardan dolayı sondada bir tıkanma olmuş ise, bu tıkanıklık bir sağlık çalışanı tarafından açılmalıdır. Bu bağlamda ilgili sağlık kurumu ve çalışanlarıyla her an iletişim kurabiliyor olmak ve hızlı destek alabiliyor olmak son derece önemlidir.

İdrar Sondası hakkında daha fazla bilgi ve hizmet için bize ulaşabilirsiniz. İnstagram: @nefes.saglikkabini Facebook: @nefessaglikkabini